Armenië en Georgië, een verrassend stukje Europa in het Midden-Oosten
Mijn reis door de twee landen begint in Tbilisi, de hoofdstad van Georgië. Het centrum is opmerkelijk klein en daarom goed te voet te verkennen. Het ligt ingeklemd tussen de rivier de Koera en een steile berg met een stoere burcht die de stad domineert. De oude binnenstad heeft de laatste jaren een grondige opknapbeurt ondergaan; de kleurrijke balkons die zo kenmerkend zijn voor de Georgische bouwstijl zie je volop in het stadsbeeld terugkomen. Naast enkele historische Georgisch-orthodoxe kerken is het badhuis een verrassende bezienswaardigheid. Het gebouw ziet eruit als een moskee, met prachtige mozaïeken; binnen vind je echter geen biddende moslims maar badende Georgiërs.
Omdat Georgië zich profileert als het oudste wijnland ter wereld reis ik naar de oostelijke provincie Kakheti, ongeveer een halve dag rijden van Tbilisi. Daadwerkelijk rijd je hier tussen de wijngaarden door en maak je kennis met de Georgische wijncultuur. De druiven groeien tegen de heuvels aan de zuidkant van de brede vallei van de Alazani-rivier, waar je bij helder weer een schitterend uitzicht hebt op de besneeuwde bergtoppen van de Kaukasus. Naar verluid wordt hier al 8000 jaar wijn gemaakt en daarbij maakt men gebruik van zogeheten 'Kvevri', grote kleipotten die in de grond worden ingegraven. Ik bezoek een wijnhuis in de buurt van de hoofdplaats Telavi, proef er de wijn en stel vast dat de Georgiërs terecht trots zijn op hun wijncultuur. Het smaakt prima!
Verderop in de Alazani-vallei reed ik naar het bizarre historische vestingdorpje Sighnaghi. Bizar omdat de kilometerslange verdedigingsmuur niet om Sighnaghi heenloopt, maar ernaast, om een heuvel zonder huizen heen. Wat blijkt? De waterbron bevindt zich niet in Sighnaghi, maar op de heuvel naast het dorp; de muur diende ter verdediging van de waterbron. Nog iets opmerkelijks aan dit dorp is het lokale museum, dat een filiaal is van het nationale museum in Tbilisi. Zo loop ik in dit kleine museum in een dorpje in het afgelegen oosten van Georgië ineens door een zaal met schilderijen van Hollandse en Vlaamse meesters! Bizar…
Ten zuiden van Georgië ligt Armenië, qua oppervlakte iets kleiner dan Nederland. Ooit was het zeker tienmaal zo groot en omvatte Armenië een groot deel van Oost-Turkije, maar uiteindelijk bleef alleen het huidige bergachtige land over.
Na het passeren van de noordgrens bezoek ik eerst het oude klooster Haghpat, dat dateert van de 10e eeuw. Het geeft een indicatie van hoe oud deze cultuur is, maar je leert ook gelijk hoe uniek de Armeense kerk is. Door de geïsoleerde ligging heeft de kerk een heel eigen ontwikkeling meegemaakt die compleet afwijkt van alle andere kerken. Het klooster ligt in een ruig bergachtig gebied op een plateau hoog boven de rivier, met prachtige uitzichten rondom.
Via het hooggelegen Sevan-meer, dat op bijna 1900 meter boven zeeniveau ligt en bijna net zo groot is als het IJsselmeer, daal ik af naar de hoofdstad Yerevan. Ook weer zo’n aparte stad. Je leest dat de stad al bijna 2800 jaar bewoond wordt, maar je ziet vrijwel alleen gebouwen uit de 20e en 21e eeuw en lange rechte boulevards en grote pleinen.
Rond Jerevan vind je tal van bezienswaardigheden, eeuwenoude kerken en kloosters en zelfs een Griekse tempel! Toch is er één bezienswaardigheid die alle andere overtreft, zowel qua schoonheid als grandeur: de Ararat. Deze reusachtige, met sneeuw bedekte vulkaan van 5.137 meter hoog domineert de wijde omgeving en bij helder weer is de aanblik overweldigend mooi. De berg is de trots van alle Armenen en was ooit het middelpunt van het Armeense rijk. En daar zie je weer een stuk Armeense tragiek: de berg bevindt zich nu binnen de grenzen van Turkije en de Armeniërs kunnen er alleen van enige afstand naar kijken; de grens is dicht.
Georgië en Armenië zijn twee buitengewone en unieke bestemmingen voor mensen die van leuke verrassingen houden. Je valt van de ene verbazing in de andere. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de verrukkelijke maaltijden die je voorgeschoteld krijgt en de grote gastvrijheid van de mensen. Echt een ontdekking!